Inhoudsopgave
Status
Lijst status
Meer informatie over Status
  • ‘Verplicht (pas toe of leg uit’) betekent dat de standaard verplicht moet worden uitgevraagd en toegepast volgens de Instructie rijksdienst bij aanschaf ICT-diensten of ICT-producten.
  • ‘Aanbevolen’ betekent dat dit een gangbare of opkomende standaard is waarvan het Forum Standaardisatie het gebruik aanbeveelt.
  • ‘In behandeling’ wil zeggen dat de standaard wordt getoetst voor opname op de lijst.
  • ‘Archief’ betekent in het verleden op de lijst gestaan heeft of in behandeling geweest is en nu niet (meer) verplicht of aanbevolen is.
 Verplicht (pas toe leg uit)
Functioneel toepassingsgebied
Meer informatie over Functioneel toepassingsgebied
Beschrijft de toepassing(en) waarvoor het gebruik van de standaard verplicht is of aanbevolen wordt (afhankelijk van de lijststatus). 		PDF (NEN-ISO) moet worden toegepast op de uitwisseling en publicatie van niet- of beperkt reviseerbare documenten.
Organisatorisch werkingsgebied
Meer informatie over Organisatorisch werkingsgebied
Benoemt de organisaties waarvoor de verplichting geldt. 		Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-) publieke sector.
Europese status
Meer informatie over Europese status ‘Ja’ betekent dat de standaard is erkend door het Multi Stakeholder Platform on ICT Standardisation van de Europese Commissie. 		Ja

Nut en werking
Typering Formaat documentpublicatie
Nut PDF is een format voor de uitwisseling van documenten die bedoeld zijn om op te slaan of af te drukken, en waarvan de pagina opmaak vastligt.
Het uitgangspunt van PDF is dat gebruikers documenten kunnen uitwisselen, opslaan en afdrukken, onafhankelijk van de omgeving waarin ze zijn aangemaakt.
Een PDF document ziet er op alle apparaten en in alle omgevingen hetzelfde uit.

PDF is minder geschikt voor het publiceren van online informatie die veel op mobiele apparaten wordt bekeken.
Werking Een PDF bestand bevat een complete beschrijving van de pagina's waaruit het document bestaat, inclusief tekst, lettertypen, afbeeldingen en opmaak.

We zien PDF vaak als één bestandsformaat maar PDF kent vele versies.
ISO onderhoudt de algemene versies PDF 1.7 en 2.0.
Daarnaast heeft ISO een aantal PDF formats gespecificeerd voor specifieke toepassingen, zoals PDF/A-1 en PDF/A-2 voor duurzame toegankelijkheid (archivering) en PDF/UA voor digitale toegankelijkheid.

De ISO versies PDF/A-1, PDF/A-2 en PDF 1.7 staan op de 'pas toe of leg uit' lijst van het Forum Standaardisatie.
PDF/A-1 of PDF/A-2 moet worden toegepast voor duurzaam toegankelijke documenten.
PDF 1.7 moet worden toegepast als duurzame toegankelijkheid niet vereist is, en PDF/A-1 en PDF/A-2 onvoldoende functionaliteit bieden.
Daarnaast staat PDF/UA op de lijst aanbevolen standaarden.
Meer over wanneer je welk format moet toepassen in de paragraaf 'toetsingsinformatie' op deze pagina.

Vaak worden nog oudere versies van PDF gebruikt die niet door ISO worden ondersteund, bijvoorbeeld PDF 1.4, 1.5 en 1.6.
Deze versies worden door een leverancier onderhouden, kwalificeren niet als OpenStandaarden en kunnen beter niet worden gebruikt.
Domein Document en (web)content
Trefwoorden

Detailinformatie
Volledige naam Documentbeheer - Draagbaar documentformaat
Versie
Specificatiedocument
Beheerorganisatie ISO

Toepassing
Community
Meer informatie over Community
Organisaties waar men terecht kan voor adoptieondersteuning, best practices, use cases en informatie over de standaard. 		De PDF Association brengt gebruikers en leveranciers van PDF samen.
De Open Preservation Foundation is een kenniscentrum voor duurzaam toegankelijke PDF.
Hulpmiddelen
Meer informatie over Hulpmiddelen
Vrij beschikbare hulpmiddelen en software die de adoptie van de standaard ondersteunen.
Dit kunnen zijn:
referentie-implementaties, OpenSource libraries, test tools, e.d. 		Forum Standaardisatie heeft samen met NOiV de Handreiking Open Documentformaten gepubliceerd.

Op de website van het Forum Standaardisatie staat eenhandleiding voor het produceren van duurzaam toegankelijke PDF.
Conformiteitstest Het Europese project PREFORMA heeft een OpenSource PDF/A checker gepubliceerd: Daarnaast zijn online de volgende PDF checkers beschikbaar:

Dit zijn geen formele of normatieve conformiteitstesten.

Toetsingsinformatie
Toelichting bij opname De ISO standaarden PDF/A-1, PDF/A-2 en PDF 1.7 zijn op verschillende momenten aangemeld en op de pas-toe-of-leg-uit lijst van het Forum Standaardisatie geplaatst.
Daarnaast staan er nog andere documentstandaarden op de lijst van het Forum Standaardisatie, waaronder:
PDF/UA (aanbevolen),
ODF (verplicht) en
EPUB (aanbevolen).
Welke documentstandaard moet worden toegepast hangt af van de situatie, zoals deze beslisboom in PDF laat zien.
De beslisboom neemt je door de volgende overwegingen heen:
  1. Voordat je een document op je website gaat zetten, vraag je dan eerst af of het echt op de website moet.
    Is het duidelijk voor wie het document bestemd is, wat de ontvanger er aan heeft en welke (re)actie je van hem of haar verwacht?
    Als je hier geen duidelijk antwoord op hebt, overweeg dan om het document niet te plaatsen.
    Je lezers worden al overladen met informatie!

  2. Bedenk ook of een document wel de beste vorm is om de informatie op de website te publiceren.
    Vaak is er geen goede reden waarom je informatie als document moet aanbieden behalve dat het makkelijk is.
    Het kan vaak even goed of zelfs beter in een web-pagina.
    Web-pagina's hebben voordelen tegenover documenten die je op een website zet.
    Ze zien er beter uit op mobiele apparaten, zijn beter vindbaar, ze houden bezoekers op je site, je kan er analytics op doen, en...ze zijn makkelijker toegankelijk te maken.
  3. Als je de informatie echt als document moet publiceren, is het dan de bedoeling dat de ontvanger je document bewerkt?
    Dat kan bijvoorbeeld zo zijn als je een spreadsheet publiceert.
    Publiceer het document dan in ieder geval ook in ODF.
    Vermijd publicatie in alleen een leveranciersafhankelijk format zoals Excel of Word.
  4. Meestal hoeft de ontvanger het document niet te bewerken.
    Beoordeel hoeveel van je gebruikers het document op mobiele apparaten zullen bekijken.
    Bedenk dat 50% van het bezoek op overheidswebsites tegenwoordig al van smartphones en tablets komt!
    Het OpenStandaard format EPUB 3.0 past zich veel beter aan op verschillende mobiele apparaten dan PDF.
    Moderne browsers kunnen EPUB 3.0 lezen, net als de meeste (PDF) readers.
    Overweeg daarom EPUB 3.0 als serieus alternatief.
  5. Een document op een overheidswebsite moet vrijwel altijd voldoen aan de digitale toegankelijkheidswetgeving.
    In een enkel geval kan er zich een uitzondering voordoen.
    Publiceer het document dan tenminste in PDF/A format zodat het een duurzaam toegankelijk OpenStandaard format heeft.
    Zowel PDF/A-1 als PDF/A-2 zijn goed.
  6. Als je software PDF/UA ondersteunt, gebruik dan dit format.
    PDF/UA is een digitaal toegankelijk PDF format.
    Als het document ook te archiveren moet zijn, dan heb je twee opties.
    Als je software het toelaat kun je een document maken dat aan zowel de PDF/UA als de PDF/A-2 standaard voldoet.
    Lukt dat niet, dan kun je het document ook afzonderlijk in PDF/UA en PDF/A publiceren.
  7. Als publicatie in PDF/UA geen optie is, publiceer dan in PDF/A-1a of PDF/A-2a (beiden zijn goed) en zorg dat het document voldoet aan de WCAG 2.1 toegankelijkheidsrichtlijnen.
Bedenk dat het ook mogelijk is om informatie in meer dan één format aan te bieden, bijvoorbeeld in HTML voor het lezen op mobiele afdrukken en in PDF voor afdrukken.

Het Nationaal Archief heeft overigens ook een handleiding voorkeursformaten.
Deze richt zich specifiek op duurzame toegankelijkheid maar komt in grote lijnen overeen met de overwegingen hierboven.
Ook het Nationaal Archief adviseert om voor documenten zoveel mogelijk OpenStandaarden te gebruiken zoals PDF/A en ODF.
Uitstekend beheer
Meer informatie over Uitstekend beheer
  • ‘Ja’ betekent dat nieuwe versies van de standaard op de lijst worden overgenomen zonder aanvullende toetsing door het Forum Standaardisatie.
  • ‘Nee’ betekent dat nieuwe versies van de standaard door het Forum Standaardisatie eerst worden getoetst voordat ze de huidige versie op de lijst kunnen vervangen.
 Nee
Consultatie 120213_Consultatiedocument_PDF_A2.pdf
Expertadvies 120213_Expertadvies_PDF_A2.pdf
Aanmelding Aanmelding_PDFA2.pdf
Toelichting CS04-11-08B_notitie_PDFA-1.pdf
Advies CS06-11-06B-1-advies-PDF-1.7.pdf
Advies CS_12-06-06C_advies_PDFA2.pdf
Toelichting FS_35-12-05_Oplegnotitie_open_standaarden_01.pdf
Expertadvies NEN-ISO_Expertadvies_19005-1_2005__PDFA-1.pdf OS-Expertadvies-PDF-1.7-finale versie.pdf
Aanmelding OS_Aanmeldformulier_PDF_1_7.pdf
Consultatie OS_Verzamelde_reacties_publieke_consultatie_PDF_1.7.pdf
Consultatie PDFA-1_OPENBARE_CONSULTATIE.pdf
Toelichting Reactie_IDsW_in_kader_consultatie_StUF_en_PDF.pdf
Datum van besluit
Meer informatie over Datum van besluit
Datum waarop het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) heeft besloten de standaard op de lijst te plaatsen. 		18-11-2009

Overig
Waarvoor geldt de verplichting Bij investering in systemen en software waarbij niet- of beperkt-reviseerbare documenten worden aangemaakt, bewerkt, gepubliceerd of gearchiveerd.
Bijvoorbeeld kantoorsoftware, multifunctionele printer-scanners of documentgeneratiesystemen.

Bron: ForumStandaardisatie op 26 oktober 2020.